[vc_row][vc_column][vc_column_text]
XPS NEDİR?
1. XPS NEDİR
Homojen hücre yapısına sahip, ısı yalıtımı yapmak amacıyla üretilen ve kullanılan köpük malzemelerdir. XPS’in hammaddesi olan polistren, ekstrüzyon işlemi ile hat boyunca istenilen kalınlıkta çekilir. Sürekli bilgisayar kontrolünde yapılan bu üretim sayesinde homojen balpeteği görünümünde, kararlı bir hücre yapısı elde edilir. Hücreler bütün yüzlerinden birbirine bağlıdır. Hava hücrelerin içine hapsedilmiştir. Hareketsiz kuru hava ile; bilinen en mükemmel ısı yalıtımı sağlanmaktadır.
Hattan çıkan malzemenin yüzeyi, zırhlı veya pürüzlü yüzey olarak malzemenin kullanılacağı detaydaki ihtiyaçlar doğrultusunda yapılandırılır.
Bu yapı sayesinde Ekstrude Polistren malzemeler (XPS) bünyesine su almaz ve nemden etkilenmezler ve diğer ısı yalıtım malzemeleri ile kıyaslandığında haklı bir üstünlüğe sahiptirler.
XPS’İN ÜSTÜN ÖZELLİKLERİ:
• Düşük ısı iletkenlik değeri.
• Su emmeme özelliği sayesinde sürekli ve azalmayan λ- ısı iletkenlik değeri.
• Dona karşı dayanım.
• Yüksek basma ve eğilme mukavemeti sayesinde zaman içinde kalınlığı azalmaz.
• Yüksek elastizite modülü ve boyutsal kararlılık.
• Optimum buhar difüzyon direnci sayesinde kullanım yerine uygun µ değeri.
• XPS ürünler diğer plastiklerle karıştırılmadan geri dönüşümde kulanılabilir.
• Her çeşit kesici aletle kesilebilir,ufalanmaz, fire vermez.
• Kapalı Gözenekli Hücre Yapısına Sahiptir.
2. XPS TARİHÇESİ
İlk Ekstrüde Polistren Köpük 1940’lı yılların başında, Amerika’da askeri amaçlı talep üzerine yüzer sallar için üretilmiştir. Yoğun kullanımı sonucunda, su ve neme karşı oldukça dirençli olduğu fark edilen bu ürünlerin aynı zamanda ısı yalıtım teknik özelliklerinin farkına varılmıştır ve ısı yalıtımı amacıyla üretimine devam edilmiştir. 1960’lı yıllarda ise Avrupa’da üretimine başlanan Ekstrüde Polistren Köpükler, 50 yılı aşkın bir süredir de tüm binalarda ve mühendislik yapılarında güvenle kullanılmaktadır. Bugün Ekstrüde Polistren Köpüklerin tüm dünyadaki kullanımı 15-20 milyon m3 / yıl civarındadır.
Türkiye’de yerli üretim 1994 yılında başlamıştır.2005 yılında toplam üretim 700.000 m3 / yıl iken 2008 yılında 1.600.000 m3 / yıl’ın üzerindedir. İnşaat sektöründeki büyümeye paralel olarak yıllık yaklaşık % 15-20 Pazar büyümesi gerçekleşmektedir. 2012 yılı Pazar büyüklüğü yaklaşık 3 milyon m3‘ün üzerindedir.
3. XPS NASIL ÜRETİLİR
Homojen hücre yapısına sahip, ısı yalıtımı yapmak amacıyla üretilen ve kullanılan köpük malzemelerdir. XPS hammaddesi polistren, bir şişirme ajanı yardımı ile sürekli bir ekstrüzyon işlemi vasıtasıyla sabit basınç altında köpük halinde üretilir. Kapalı hücre yapısına sahip levha haline getirilmiş ürün kullanım yerine uygun olarak yüzey işlemesine tabi tutulur.
Üretimi sırasında işlem parametrelerinin varyasyonu ile çeşitli uygulama gereksinimlerini karşılamak üzere XPS ürün özelliklerinin değişikliğine izin verir. Köpük yoğunluğu ( 20-50 kg/m3) ile basınç mukavemeti değerleri (100-500 kPa) elde edilebilir. Isı iletkenlik hesap değeri 0.030-0.035-0,040 gruplarında üretilir.
4. XPS KALİTE
Avrupa topluluğu içinde inşaat sektöründe CPD (Construction Product Directive) Türkiyede de Yapı Malzemeleri Yönetmeliği gereğince inşaat sektöründe kullanılan kullanılan XPS ısı yalıtım levhalarının CE işareti taşıması gerekir. TS EN 13164’e uygun olarak belirtilen ürün test frekansları ile CE işareti başlangıç tip deneyi (ITT) ve fabrika üretim kontrolü (FPC) için gereksinimleri karşılamak için üretici tarafından uygulanması gerekmektedir.
CE Prosedürü ve XPS ürün etiketleme
EN 13164’e göre CE işareti XPS ısı yalıtım levhaları veya ambalajın üzerindeki etiketlerde yerleştirilir. Zorunlu işaretlemede veriler; ürün adı, üretici, üretim yılı, yangına tepki sınıfı, uzunluğu, genişliği, kalınlığı, ısı iletkenlik ve ısıl direnç değerleri bulunmaktadır. Kimlik anahtarı daha fazla ürün özellikleri bildirir. Bu tanımlama anahtarı ilgili ürünün çeşitli uygulamalar için gerekli tüm ürün özelliklerini içermesi gerekir. Avrupa ürün standardı EN 13164’e göre, aşağıdaki tanımlamaların kullanılmaları zorunludur.
| XPS – EN 13164-T1-CS (10 Y) 300-DS (TH)-DLT (2) 5-CC (2/1, 5/50) 100-WD (V) 3-FT2 |
İŞARETLEME KODLARI
| Kısaltma Terimi | XPS |
| Bu Standardın işaret ve numarası | TS EN 13164 |
| Kalınlık Toleransı | Ti |
| Basma Dayanımı veya Basma Gerilmesi | CS (10/Y) |
| Belirtilen sıcaklıkta boyut kararlılığı | DS (T +) |
| Belirtilen sıcaklık ve nem şartlarında boyut kararlılığı | DS (TH) |
| Belirtilen basma yükü ve sıcaklık şartlarında deformasyon | DLT (i)5 |
| Yüzeylere dik çekme dayanımı | TRi |
| Basma sünmesi | CC (i1\i2\y) δ c |
| Daldırmayla uzun surede su emme | WL (T)i |
| Difüzyonla uzun sürede su emme | WD (V)i |
| Su buharı geçirgenliği | Mu veya Zi |
| Donma çözülme dayanımı | FTi |
Kalite güvencesi: Dernek içi otokontrol
XPS Isı Yalıtım Sanayicileri Derneği EN13164, üyelerinin kalite kontrol ya da kalite güvencesi olarak adlandırılan bir iç üretim kontrolü ile otokontrol yapmakta, ve ürünün EN Standardına uygunlukta üreticileri zorlamaktadır. Üreticilerin ürün performans testlerinin analizi ve beyan değerlerinin kontrolünü yaparak, ilgili Bakanlığın Piyasa Gözetim Denetim uygulamalarına hazır hale getirmeyi amaçlamaktadır. Dernek bu yöntemle haksız rekabetin önüne geçmeyi amaçlamaktadır.5. XPS-EPS KARŞILAŞTIRMASI
Ekstrude polistren köpük(XPS) ve polistiren köpük (EPS), Isı Yalıtımı amacı ile kullanılan üretim prosesi ve süreçleri açısından, dolayısı ile ürün performansı açısından birbirinden farklı iki ürün grubudur. Her iki tür köpük levhaların teknik özellikleri birbirinden farklılıklar gösterir. XPS Köpüklerin en belirgin temel özellikleri Su emme değerlerinin çok düşük olması, yüksek basınç direnci, daha düşük ısı iletkenlik değeri ..v.b. bazı özelliklerdir.
Aşağıdaki tabloda Standartlar bazında XPS levhalar ve diğer Isı Yalıtım Malzemelerinin bir karşılaştırması yapılmıştır.
| XPS | EPS | M.W. | P.U. | |
| SU EMME DEĞERLERİ | ||||
| Tam Daldırma ile uzun süreli su emme EN 12087 | (Wlt) % ≤ 0.7-3 | (Wlt) % ≤ 1- 5 | (Wlp) ≤ 3 kg/m2 | |
| Difüzyon ile uzun süreli su emme EN 12088 | (Wdv) % ≤ 0,5-5 | (Wdv) % ≤ 3-5 | ||
| Donma-Çözülme döngüsünde su emme EN 12091 | (Wv) % ≤ 1-2 | |||
| YOĞUNLUK (kg/m3) TS 825 | 25-30 | 15-30 | 8-500 | 30 |
| ISI İLETKENLİK DEĞERLERİ (λ) TS 825 W/Mk | 0,030-0,035-0,040 | 0,035-0,045 | 0,035-0,050 | 0,025-0,040 |
| BUHAR DİFÜZYON DİRENCİ (μ) | 80-250 | 20-100 | 30-100 | |
| BASMA DAYANIMI kPa EN 826 | 100-1000 | 30-500 | 10-500 | 25-800 |
| YÜZEYLERE DİK ÇEKME DAYANIMI kPa EN 1607 | 100-900 | 20-400 | 1-700 | 40-150 |
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
EPS NEDİR?
Genleştirilmiş Polistiren Sert Köpük (EPS-Expanded Polystyren Foam), stiren monomerin polimerizasyonuyla petrolden elde edilen, köpük haldeki kapalı gözenekli tipik olarak beyaz renkli bir termoplastik malzemedir. Özel üretimlerde taneciklerin uzun dalga ışınımı yansıtacak şekilde işlendiği gri/siyah tonlarında ürünler de mavcuttur.
Polistiren taneciklerinin şişirilmesi ve birbirine kaynaşması ile elde edilen EPS ürünlerde, taneciklerin şişirilmesi ve köpük elde edilmesi için kullanılan şişirici gaz ‘Pentan’dır. Organik bir bileşen olan pentan, tanecikler içinde çok sayıda küçük gözeneklerin oluşmasını sağladıktan sonra, üretim sırasında ve üretimi takiben çok kısa sürede hava ile yer değiştirir. Açığa çıkan pentan gazı atmosferde zaten bulunan CO2 ve su buharına-H2O’ya dönüşür. Pentanın açığa çıkmasıyla, malzemenin bünyesinde bulunan çok sayıdaki (yoğunluğa bağlı olarak 1 m3 EPS’de 3-6 milyar) küçük kapalı gözenekli hücreler içinde durgun hava hapsolur. Malzemenin % 98’i hareketsiz havadır; %2’si ise polistirendir.
Malzeme, küçük tanecikler halinde hammadde olarak temin edildikten sonra ön şişirme işleminden geçer. Bu sırada taneciklerin içindeki pentan gazı ile hava yer değiştirir ve malzemenin istenilen yoğunluğu bu aşamada büyük ölçüde sağlanır. Daha sonra özel silolorda dinlendirilen genleştirilmiş taneciklerin kalıp içerisinde su buharı yardımı ile birbirleriyle kaynaşması ve malzemenin özelliklerini kazanması sağlanır. Tanelerin birbiri ile kaynaşması sonucunda balpeteği görünümünde, arada boşluk kalmadan birbiri ile kaynaşmış çokgenlerin oluşturduğu sürekli bir kütle meydana gelir. Daha sonraki üretim adımları ise malzemenin kullanım sahasına (ısı yalıtım amaçlı veya ambalaj malzemesi olarak) göre değişiklik gösterir (+).
Bilindiği gibi durgun hava, bilinen en ekonomik, çevre dostu ve mükemmel ısı yalıtım malzemesidir. EPS’nin üstün ısı yalıtım özellikleri çok sayıdaki taneciklerinin bünyesinde bulundurduğu durgun hava sayesindedir. Dünyada mevcut en iyi ısı yalıtımı sağlayan birkaç malzemeden biri olan EPS, aynı performansı, ülkemizde kullanılan diğer ısı yalıtım malzemelerinden daha ekonomik olarak sağlayan tek malzemedir.
Malzeme, esnek olan yapısı, darbe emiş özelliği ve mekanik dayanıklılığı sayesinde de bir çok ürünün koruma amaçlı amblajlanmasında kullanılır ve ambalajlanan ürünlerin hasar görmelerini engeller. Ayrıca, hem ısı yalıtım özelliği hem de koruma özelliği sayesinde EPS’in özel tipleri gıda malzemelerinin de amblajalanmasında kullanılır.
Üretiminin enerji yoğun olmaması, üstün teknik özelliklerine rağmen ekonomik olmasının diğer önemli sebebidir. Etkin mekanik dayanımın yanında şişirici gazın çok kısa sürede hava ile yer değiştirmesi, ürünün performansının kullanım ömrü boyunca sabit kalmasını sağlar. Kalınlığı azalmaz, ısı iletkenliği artmaz, mekanik özellikleri değişmez ve diğer özelliklerinde de zamanla hiçbir bozulma meydana gelmez.
EPS, kullanım sahasına göre istenilen yoğunluklarda üretilir. Özellikleri yoğunlukla istenilen yönde değiştirilebildiğinden malzeme israfına ve gereksiz maliyet artışlarına sebep olmaz. Isı yalıtım amacıyla genellikle 15–30 kg/m3 yoğunluklarda; ambalaj malzemesi olarak kullanım amacıyla da 20-100 kg/m3 yoğunluklarda üretilmektedir. Bitmiş ürün olarak EPS, hafiflik, kolay işlenebilirlik ve diğer malzemeler ile kompozit ürünlerin imalatında kullanılabilirlik gibi özelliklere de sahiptir.
Bütün bu özelliklerinin yanı sıra EPS, %100 geri dönüşümlü bir malzeme olması ve bünyesinde bulundurduğu malzemelerin atmosfere ve ozon tabakasına zarar vermemesinden ötürü çevre dostu bir malzemedir. EPS’nin özel tipleri ayrıca, gıda maddelerinin amblajlarında bile kullanılabilen ve insan sağlığına zararlı olmayan bir üründür.
EPS ürünler, levha, boru veya önceden şekil verilmiş elemanlar halinde, yapıların ısı ve ses yalıtımında ve ambalaj sanayiinde yoğun bir şekilde kullanılırlar. EPS ürünlerin ayrıca, binalarda duvar malzemesi olarak kullanımından, soğuk hava depolarının yalıtımına, soğuk bölgelerdeki karayolu yapımına, zeminlerin takviyesine, gemiler için can simidi ve can yeleği yapımına kadar sayılması mümkün olmayan; hafifliğin, dayanımın, kolay şekil verebilmenin, kolay uygulayabilmenin ve düşük ısı iletkenliğinin önemli olduğu bütün uygulamalarda sınırsız kullanım alanı vardır.
[/vc_column_text][vc_column_text]
EPS XPS KARŞILAŞTIRMASI
EXPANDED POLİSTREN (EPS) |
EXTRUDE POLİSTREN (XPS) |
| Isı iletkenliği düşük ve sabittir. şişirici gaza ve zamana bağlı olarak değişmez. | Isı iletkenliği düşüktür, ancak şişirici gaza ve zamana bağlı olarak değişir. |
| EPS ısı yalıtım levhalarında köpük oluşturmak için kullanılan şişirici gaz (pentan) ozon tabakasına zarar vermez, iklim değişikliklerine sebep olmaz. | XPS ısı yalıtım levhalarında köpük oluşturmak için HCFC ler kullanılmaktadır. Bu gazların kullanımı ozon tabakası veya iklim üzerindeki istenmeyen etkileri sebebiyle yakın gelecekte terk edilecektir. Günümüzde Avrupadaki tesislerde şişirici gaz olarakCO2 kullanımına geçilmiştir.XPS üretiminde kullanılan şişirici gazların çevreye verdikleri zarar azaldıkça ısı yalıtım levhalarının ısı iletkenlikleri artmaktadır. |
| EPS üretiminde şişirici gaz olarak kullanılan hava ile yer değiştirme hızı yüksektir.Üretimi takiben birkaç gün içerisinde ısı iletkenliği sabit değere ulaşır ve zamanla kötüleşmez. | XPS üretiminde kullanılan şişirici gazın hava ile yer değiştirmesi aylar sürer. Şişirici gazın yerini hava aldıkça levhaların ısı iletkenliği artar. |
| EPS üretim maliyeti ve dolayısı ile fiyatı daha düşüktür.Aynı ısı yalıtım düzeyi daha düşük maliyetle sağlanır. | Üretim teknolojisinden dolayı maliyet ve dolayısı ile fiyatı daha yüksektir.Aynı ısı yalıtım düzeyi için daha yüksek fiyat ödenmesi gerekir. |
| EPS geniş bir yoğunluk arasında üretilebilir.Uygulamaya en uygun seçeneği sunar,kaynak israfına sebep olmaz. | XPS ancak yüksek yoğunluklarda üretilebilir.Uygulamanın gerektirdiğinden daha yüksek yoğunluklarda kullanmak zorunda kalınabilir.Bu da maliyetin artması demektir. |
| EPS kapalı gözeneklidir.Su emme değeri düşüktür.Yüksek yoğunluklarda çok düşük değerlere çekilebilir. | XPS kapalı gözeneklidir.Kapalı gözenek oranı EPS den fazladır. Su emme oranı çok düşüktür. |
| Buhar direnci geniş bir alanda değiştirilebilir.Uygulamaya uygun ürün seçilebilir.Dış cephe uygulamalarında avantajlıdır. | Buhar direnci yüksektir.Dışarıdan yapılan uygulamalarda gereksiz bir direnç oluşturur,içeriden uygulamalarda avantajlıdır. |
| Eğilme dayanımı vardır. | Eğilme dayanımı yoktur. |
| Esnek hale getirilerek ses yalıtımı amacı ile de kullanılabilir. | Esneme kabiliyeti yoktur, ses yalıtmı amaçlı kullanılamaz. |
| Uzun ömürlüdür. | Uzun ömürlüdür. |
| B1 sınıfı malzemedir. | B1 sınıfı malzemedir. |
| Avantajlı olduğu uygulamalar : Dış duvar yalıtımı, klasik teras çatı yalıtımı, yüzer döşeme. | Avantajlı olduğu uygulamalar : Özellikle soğuk iklimlerde içeriden ısı yalıtımı, klasik ve ters çatı uygulamaları, ağır trafik yükü olan döşemeler, basınçlı su etkisinde dışarıdan bodrum duvarı yalıtımı. |
| Mümkün olan uygulamalar : Kiremit örtülü çatılarda kiremit üstü veya altı,yüzer döşeme. | Mümkün olan uygulamalar : Kiremit örtülü çatılarda kiremit üstü veya altı,yüzer döşeme. |
| Ters çatı uygulamalarında kullanılmaması uygundur.basınçlı su etkisinden bodrum duvar uygulamalarında kullanılmaması uygun olacaktır. | Yüzer döşeme uygulamalarında kullanılamaz.Dış yalıtım uygulamalarında kullanılmaması daha uygundur. |
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]